09-01-2019
W dniu 25-11-2018 r. weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ma ona stanowić odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie praktyki w zakresie stworzenia regulacji umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie prawnym barierom w sprawnym przekazaniu przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną na wypadek śmierci przedsiębiorcy. Ustawa odnosi się w swoich założeniach zarówno do podmiotów działających w formie jednoosobowych działalności gospodarczych, jak również do wspólników spółek cywilnych.
Niewątpliwie dotychczasowy stan regulacji stanowił dużą przeszkodę dla sprawnego przejęcia biznesu zarówno w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jak również na wypadek zaistnienia zdarzeń o charakterze nagłym i losowym. W związku z tym, kompleksowo zmieniają się różne przepisy:
Przedsiębiorstwo w spadku jako podatnik
Istotną zmianą jest wprowadzenie do ustaw podatkowych pojęcia przedsiębiorstwa w spadku oraz przyznania mu przymiotu podatnika. Warto zaznaczyć, że na gruncie prawa cywilnego przedsiębiorstwo w spadku nie będzie posiadać podmiotowości prawnej. Przedsiębiorstwo w spadku będzie zarządzane przez tzw. zarządcę sukcesyjnego wskazanego za życia przez zmarłego przedsiębiorcę lub przez spadkobierców już po śmierci przedsiębiorcy.
Przedsiębiorstwo w spadku jako podatnik na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych PIT
Celem zmian, jest kontynuowanie przez przedsiębiorstwo w spadku działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę – osobę fizyczną. Wynikiem takiego założenia jest przyjęcie, że podatek dochodowy od działalności przedsiębiorstwa w spadku będzie ustalany na takich samych zasadach, jak w przypadku zasad obowiązujących zmarłą osobę fizyczną. Ustawa przewiduje, że stosownie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, działalność przedsiębiorstwa w spadku będzie uznawana za pozarolniczą działalność gospodarczą i tym samym będzie stanowiła odrębne źródło przychodu.
Przedsiębiorstwo w spadku jako podatnik ustawy o podatku od towarów i usług
Podobnie jak w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa przewiduje przyznanie statusu podatnika podatku VAT przedsiębiorstwie w spadku, od dnia otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego. Przedsiębiorstwo w spadku będzie uznawane za podatnika kontynuującego w pełni działalność gospodarczą zmarłego podatnika VAT.
Zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn
Zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn w art. 4b, zawiera zwolnienie od tego podatku nabycia w drodze dziedziczenia oraz w drodze zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstw. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia ma być dokonanie zgłoszenia nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego, a ponadto prowadzenie nabytego przedsiębiorstwa przez co najmniej dwa lata od dnia tego nabycia. Wymagane będzie łączne spełnienie tych warunków. Zwolnienie wystąpi również od ww. podatku w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nabędzie więcej niż jedna osoba. W takiej sytuacji, zwolnienie będzie przysługiwać nabywcom, jeżeli będą prowadzić przedsiębiorstwo w okresie dwóch lat od dnia nabycia. Ponadto warunek ten będzie także spełniony, gdy przedsiębiorstwo zostanie wniesione jako wkład do spółki, a objęte w zamian udziały lub akcje nie zostaną zbyte przed upływem dwóch lat od dnia nabycia przedsiębiorstwa lub udziału w nim. Zmiana w zakresie ustawy o podatku od spadków i darowizn spowodowała umożliwienie nabywania przedsiębiorstw bez obciążeń podatkowych także przez dalszych krewnych czy osoby niespokrewnione.
Ryszard Baron
Doradca podatkowy nr 00341