Tak wynika z tzw. specustawy centralizacyjnej. Zakres i termin obowiązkowej centralizacji opisała Agnieszka Bieńkowska.
5 września 2016 r. Sejm uchwalił tzw. specustawę centralizacyjną, tj. ustawę o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego.
Ustawa jest konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław, a jej celem jest uregulowanie praktycznych kwestii związanych z wdrożeniem przedstawionych tam wytycznych. W przedmiotowym wyroku Trybunał orzekł, że na gruncie przepisów o podatku VAT gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników podatku VAT, ponieważ nie spełniają przewidzianego w tych przepisach kryterium samodzielności prowadzenia działalności gospodarczej. Analogiczne stanowisko Naczelny Sąd Administracyjnych zajął w stosunku do zakładów budżetowych uznając, że jakkolwiek poziom samodzielności działalności prowadzonej przez zakłady budżetowe jest wyższy niż poziom samodzielności działalności prowadzonej przez jednostki, to nadal jednak nie jest on na tyle wysoki, aby można było uznać, że zakłady budżetowe prowadzą działalność gospodarczą samodzielnie i że mogą być w związku z tym uznane za podatników VAT odrębnych od tworzących je jednostek samorządu terytorialnego (uchwała NSA z dnia 26 października 2015 r., I FPS 4/15).
Po pierwsze wskazuje, że obowiązek podjęcia wspólnych rozliczeń dotyczy wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, nie zaś jedynie gmin. Ponieważ wyrok Trybunału dotyczył gminnych jednostek budżetowych, początkowo pojawiały się wątpliwości, czy zasada centralizacji obejmować będzie także powiaty i województwa.
Art. 3 ustawy reguluje zakres centralizacji także w ramach danej jednostki samorządu terytorialnego wskazując, że centralizacją objąć należy wszystkie jednostki organizacyjne. W art. 2 pkt 1 ustawy o VAT zdefiniowano przy tym, że pod pojęciem jednostki organizacyjnej rozumieć należy utworzoną przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy, jak również urząd gminy, starostwo powiatowe i urząd marszałkowski. Powyższe oznacza, że zakres centralizacji ograniczony został do jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i urzędów obsługujących jednostkę samorządu terytorialnego, nie obejmuje natomiast innych jednostek organizacyjnych tworzonych przez samorządy, przykładowo nie obejmuje instytucji kultury.
Zgodnie z art. 3 ustawy centralizacyjnej samorządy są zobowiązane do podjęcia wspólnych rozliczeń najpóźniej od 1 stycznia 2017 r. Wskazanie przez ustawodawcę jedynie terminu ostatecznego oznacza, że samorządy mają możliwość podjęcia wspólnych rozliczeń wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi także przed dniem 1 stycznia 2017 r., w dowolnie wybranym przez siebie momencie. W art. 5 ust. 1 ustawy zastrzeżono jedynie, że dniem podjęcia rozliczania podatku VAT wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi może być wyłącznie pierwszy dzień miesiąca, choć w przypadku samorządów składających deklaracje kwartalne w praktyce założyć należy, że będzie to pierwszy dzień kwartału.
Wybrany termin podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 ustawy, jednostka samorządu terytorialnego, która podejmuje rozliczanie podatku VAT wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, jest obowiązana złożyć przed dniem podjęcia tego rozliczania do urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres jej siedziby informację, w której wskaże dzień podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi tymi jednostkami. Wzór informacji określono w załączniku do ustawy. Wybrany przez samorząd termin podjęcia wspólnych rozliczeń podatku VAT przypadać może także w okresie przed wejściem w życie ustawy.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 października 2016 r.
Opracowanie: Agnieszka Bieńkowska
Opublikowano: www.samorzad.lex.pl